Kaapstad. Die Suid-Afrikaanse media en publiek moet die regte vrae oor die huidige wapentransaksies stel as hulle nie die grootste foute van die inligtingskandaal wil herhaal nie, het Martin Welz, redakteur van Noseweek, eergister gesê.

Welz het aan die Kaapstadse Persklub gesê terwyl die media en publiek hulle in die jare sewentig verlekker het in stories oor drr. Connie Mulder, Eschel Rhoodie en 'n skandaal van R60 miljoen, het hulle die eintlike vraag misgekyk.

As die R60 miljoen vir die verspreiding van inligting uit die verdedigingsbegroting gekom het, hoeveel ander geld was daar en wat was die doel van dié aanwending?

Dié vraag is egter nooit aan die regering en ander rolspelers gestel nie.

Volgens Welz het die fokus op die inligtingskandaal die destydse regering in staat gestel om wapens van sowat R60 miljard vir die weermag te koop.

Dié aankope laat Suid-Afrika vandag nog onder 'n skuldlas steier.

Verder het die aandag wat die inligtingskandaal getrek het, 'n oordrag van mag beteken van die koukusse en die polisie onder die bewind van adv. John Vorster na die sekurokrate van die weermag onder mnr. P.W. Botha.

Welz sê oor die onlangse wapenaankope moet gevra word wat die rede daarvoor is omdat die omvang daarvan veel groter is as wat Suid-Afrika benodig.

Hy het 'n lys opgetrek van almal wat by elke fase van die transaksie en onderhandelings betrokke was.

Dít is waar die organogramme vandaan kom wat oudpres. Nelson Mandela kwaad genoeg gemaak het om sy rol as beskermer van die Heath-eenheid te laat vaar, het Welz gesê.

Die pogings om regter Willem Heath uit die ondersoek te weer, was onmiddellik daarna suksesvol.

Daar is volgens Welz omtrent drie redes waarom wapentuig aangekoop kan word: iemand wil Suid-Afrika aanval, Suid-Afrika wil 'n ander land aanval, of die weermag voel instandhouding is nodig want as verval plaasvind, is herstelwerk baie duur en ingewikkeld.

Met die eerste opsie onwaarskynlik, meen Welz pres. Thabo Mbeki moet sê as hy 'n ``Napoleon'' wil wees. Anders is die instandhouding van die weermag die enigste moontlikheid.

Indien dit só is, sê Welz, sou 'n mens moet vra waarom soveel miljarde rand benodig word, veral in lig van onlangse stellings deur dr. Laurie Nathan, uitvoerende direkteur van die Sentrum vir Konflikoplossing. Hy het in die Cameron-kommissie gedien wat aanvanklik wapenhandel ondersoek het.

Nathan het onlangs gesê twee van dié kommissie se aanbevelings was dat die weermagbegroting nie vergroot word nie en wapenaankope deur die parlement goedgekeur word.

Daarvan, sê Welz, het dadels gekom.

Ander vrae wat hy meen gestel behoort te word, sluit in wat die rol van die motorvervaardiger DaimlerChrysler in die wapenkwessie is, asook wat die belang van die ANC en leidende politici is by die gebeure, veral betreffend die rol van mnr. Chippy Shaik, aanskaffingshoof in die departement van verdediging.

Welz het gevra waarom Mbeki die aankoop van Spaanse skepe, wat gepas sou wees vir plaaslike behoeftes, afgekeur het, maar dat Duitse fregatte wat drie keer duurder is en te gevorderd is vir plaaslike behoeftes, steeds in die visier is.

Met erkenning aan Die Beeld en News24.